Sihirli Yöntemler
Sihirli yöntemler, bir nesne üzerinde belirli eylemler gerçekleştirildiğinde
PHP'nin öntanımlı eylemini geçersiz kılan özel yöntemlerdir.
Dikkat
__ ile başlayan tüm yöntem isimleri PHP tarafından
ayrılmıştır. Bu nedenle, PHP'nin davranışını geçersiz kılmadıkça bu tür
yöntem adlarının kullanılması önerilmez.
Aşağıdakiler sihirli yöntem olarak ele alınır:
__construct(),
__destruct(),
__call(),
__callStatic(),
__get(),
__set(),
__isset(),
__unset(),
__sleep(),
__wakeup(),
__serialize(),
__unserialize(),
__toString(),
__invoke(),
__set_state(),
__clone(),
__debugInfo(),
__clone() ve
__debugInfo().
Uyarı
Bir sihirli yöntemin tanımında yapılan tür bildirimleri bu belgede
açıklandığı gibi yapılmalıdır. Aksi takdirde, ölümcül hata çıktılanır.
PHP 8.0.0 öncesinde hiçbir uyarı yapılmazdı.
Bundan başka, __construct() ve
__destruct() yöntemleri de
bir dönüş türü bildirmemelidir, yoksa ölümcül hata oluşur.
serialize() işlevi, sınıfın
__sleep()
adında sihirli bir işleve sahip olup olmadığına bakar. Böyle bir işlev
varsa herhangi bir dizileştirme işleminden önce bu işlev çalıştırılır.
Bu işlev ile nesne üzerinde temizlik yapılabilir ve dizileştirilmesi
gereken nesnenin tüm değişken isimlerinin bir dizi halinde döndürülmesi
sağlanabilir. Eğer işlev hiçbir şey döndürmemişse null
dizileştirilir ve bir E_NOTICE çıktılanır.
Bilginize:
Ebeveyn sınıflardaki private özelliklerin isimlerini döndürmek
__sleep() için imkansızdır. Bu
yapılırsa E_NOTICE seviyesinde bir hata
iletisi çıktılanır. Bunun yerine Serializable
arayüzünü kullanılabilir.
Bilginize:
PHP 8.0.0 ve sonrasında, __sleep()
işlevinden dizi olmayan bir değerin döndürülmesi uyarı üretimine sebep olur.
Evvelce, bildirim üretimine sebep oluyordu.
__sleep() işlevinin asıl kullanım
amacı askıdaki veriyi göndermek gibi temizliğe benzer işlemler yapmaktır.
Ayrıca, tümüyle kaydedilmesi gerekmeyen büyük bir nesne sözkonusu
olduğunda da bu işlevden yararlanılabilir.
unserialize() işlevi tersine bir işlem yaparak
__wakeup() adında bir sihirli
işlevin varlığını araştırır.
Böyle bir işlev varsa, bu işlev nesnenin sahip olduğu tüm özkaynakları
yeniden oluşturabilir.
__wakeup() işlevinin asıl kullanım
amacı, dizileştirme sırasında kaybedilebilen veritabanı bağlantılarını
yeniden oluşturmak ve diğer ilklendirme işlemlerini yeniden yapmaktır.
Örnek 1 - Uyutma ve uyandırma
<?php
class Bağlantı
{
protected $hat;
private $dsn, $kullanıcı, $parola, $db;
public function __construct($dsn, $kullanıcı, $parola, $db)
{
$this->dsn = $dsn;
$this->kullanıcı = $kullanıcı;
$this->parola = $parola;
$this->db = $db;
$this->bağlan();
}
private function bağlan()
{
$this->hat = new PDO($this->dsn, $this->kullanıcı, $this->parola);
}
public function __sleep()
{
return array('dsn', 'kullanıcı', 'parola');
}
public function __wakeup()
{
$this->bağlan();
}
}?>
public __serialize():
array
serialize() işlevi, sınıfın
__serialize() sihirli adına
sahip bir işlevinin olup olmadığına bakar. Varsa, bu işlev herhangi
bir dizileştirmeden önce çalıştırılır. Nesnenin dizileştirilmiş biçimini
temsil eden ilişkisel bir anahtar/değer çiftleri dizisi oluşturmalı ve
döndürmelidir. Hiçbir dizi döndürülmezse, bir
TypeError yavrulanır.
Bilginize:
Aynı nesnede hem __serialize()
hem de __sleep() tanımlanmışsa,
sadece __serialize()
çağrılır. __sleep() ise yok
sayılır. Nesne Serializable
arayüzünü gerçekliyorsa, arayüzün serialize() yöntemi
yok sayılır ve yerine __serialize()
kullanılır.
__serialize() yönteminin
amaçlanan kullanımı, nesnenin dizileştirmeye uygun keyfi bir gösterimini
tanımlamaktır. Dizinin öğeleri, nesnenin özelliklerine karşılık gelebilir,
ancak bu gerekli değildir.
unserialize() işlevi ise tersine sınıfın
__unserialize() sihirli adına
sahip bir işlevinin olup olmadığına bakar. Varsa, bu işlev
__serialize() işlevinden
döndürülen geri yüklenmiş diziye aktarılır. Daha sonra nesnenin
özelliklerini uygun şekilde bu diziden geri yükleyebilir.
Bilginize:
Aynı nesnede hem __unserialize()
hem de __wakeup() tanımlanmışsa,
yalnızca __unserialize()
çağrılır. __wakeup() ise yok sayılır.
Bilginize:
Özellik PHP 7.4.0'dan beri kullanılabilmektedir.
Örnek 2 - Dizileştirme ve Nesneleştirme
<?php
class Connection
{
protected $link;
private $dsn, $username, $password;
public function __construct($dsn, $username, $password)
{
$this->dsn = $dsn;
$this->username = $username;
$this->password = $password;
$this->connect();
}
private function connect()
{
$this->link = new PDO($this->dsn, $this->username, $this->password);
}
public function __serialize(): array
{
return [
'dsn' => $this->dsn,
'user' => $this->username,
'pass' => $this->password,
];
}
public function __unserialize(array $data): void
{
$this->dsn = $data['dsn'];
$this->username = $data['user'];
$this->password = $data['pass'];
$this->connect();
}
}?>
__toString() yöntemi, sınıf bir
dizgeye dönüştürüldüğünde sınıfın nasıl tepki vereceğine karar vermeyi
sağlar. Örneğin, echo $obj; ile ne basılacağı gibi.
Uyarı
PHP 8.0.0'dan itibaren, dönüş değerine standart PHP tür anlamlandırması
uygulanmaktadır, yani
katı kodlama
devre dışı bırakılırsa, mümkün olduğu takdirde değer string
türe zorlanır.
strict typing
etkinken Stringable nesnesi
string tür bildirimi tarafından kabul edilmez.
Bunun olması isteniyorsa Stringable ve
string türleri birleşim türü bildirimi içinde
birleştirilmelidir.
PHP 8.0.0'dan itibaren, __toString()
yöntemi içeren her sınıf örtük olarak
Stringable arayüzünü de gerçekler ve
dolayısıyla bu arayüz için tür sınamaları yapılmaz. Bu durumda,
arayüzün doğrudan gerçeklenmesi tercih edilmelidir.
PHP 7.4'te, döndürülen değer mutlaka
string türünde olmalıdır, aksi takdirde bir
Error yavrulanır.
PHP 7.4.0 öncesinde, döndürülen değer mutlaka
string türünde olmalıydı, aksi takdirde ölümcül bir
E_RECOVERABLE_ERROR çıktılanırdı.
Uyarı
__toString() yönteminin içinden
bir istisna yavrulatılamaz. PHP 7.4.0 öncesinde, bunun yapılması ölümcül
hata ile sonuçlanırdı.
Örnek 3 - Basit bir örnek
<?php
// Basit bir sınıf tanımlayalım
class TestClass
{
public $foo;
public function __construct($foo)
{
$this->foo = $foo;
}
public function __toString()
{
return $this->foo;
}
}
$class = new TestClass('Merhaba');
echo $class;
?>
Yukarıdaki örneğin çıktısı:
__invoke(
...$values):
mixed
__invoke() yöntemi, bir betik bir
nesneyi bir işlev olarak çağırmaya çalışırsa çağrılır.
Örnek 4 - __invoke() kullanımı
<?php
class CallableClass
{
public function __invoke($x)
{
var_dump($x);
}
}
$obj = new CallableClass;
$obj(5);
var_dump(is_callable($obj));
?>
Yukarıdaki örneğin çıktısı:
Örnek 5 - __invoke() kullanımı
<?php
class Sort
{
private $key;
public function __construct(string $key)
{
$this->key = $key;
}
public function __invoke(array $a, array $b): int
{
return $a[$this->key] <=> $b[$this->key];
}
}
$müşteriler = [
['no' => 1, 'isim' => 'John', 'soyisim' => 'Do'],
['no' => 3, 'isim' => 'Alice', 'soyisim' => 'Gustav'],
['no' => 2, 'isim' => 'Bob', 'soyisim' => 'Filipe']
];
// $müşterileri isme göre sırala
usort($müşteriler, new Sort('isim'));
print_r($müşteriler);
// $müşterileri soyisme göre sırala
usort($müşteriler, new Sort('soyisim'));
print_r($müşteriler);
?>
Yukarıdaki örneğin çıktısı:
Array
(
[0] => Array
(
[no] => 3
[isim] => Alice
[soyisim] => Gustav
)
[1] => Array
(
[no] => 2
[isim] => Bob
[soyisim] => Filipe
)
[2] => Array
(
[no] => 1
[isim] => John
[soyisim] => Do
)
)
Array
(
[0] => Array
(
[no] => 1
[isim] => John
[soyisim] => Do
)
[1] => Array
(
[no] => 2
[isim] => Bob
[soyisim] => Filipe
)
[2] => Array
(
[no] => 3
[isim] => Alice
[soyisim] => Gustav
)
)
Bu statik yöntem,
var_export() tarafından ihraç edilen
sınıflar için çağrılır.
Bu yöntemin tek bağımsız değişkeni
['özellik' =>
değer, ...]
biçeminde ihraç edilen özellikleri içeren bir dizidir.
Örnek 6 - __set_state() kullanımı
<?php
class A
{
public $var1;
public $var2;
public static function __set_state($bir_dizi)
{
$obj = new A;
$obj->var1 = $bir_dizi['var1'];
$obj->var2 = $bir_dizi['var2'];
return $obj;
}
}
$a = new A;
$a->var1 = 5;
$a->var2 = 'foo';
$b = var_export($a, true);
var_dump($b);
eval('$c = ' . $b . ';');
var_dump($c);
?>
Yukarıdaki örneğin çıktısı:
string(60) "A::__set_state(array(
'var1' => 5,
'var2' => 'foo',
))"
object(A)#2 (2) {
["var1"]=>
int(5)
["var2"]=>
string(3) "foo"
}
Bilginize:
Bir nesne ihraç edilirken, var_export() işlevi
__set_state() nesnenin sınıfı
tarafından gerçeklenmiş mi diye bakmaz, dolayısıyla böyle nesnelerin
yeniden ithali __set_state() hiç gerçeklenmemiş gibi bir
Error istisnası yavrulanmasına sebep olur.
Bu kısmen bazı dahili sınıfları da etkiler.
Sadece, __set_state() gerçekleyen sınıfın nesnelerinin yeniden ithal
edilmesini sağlamak yazılımcının sorumluluğundadır.
Gösterilmesi gereken özelliklerini döndürmek için bir nesne
dökümleneceği zaman bu yöntem var_dump() tarafından
çağrılır.
Örnek 7 - __debugInfo()
kullanımı
<?php
class C {
private $prop;
public function __construct($val) {
$this->prop = $val;
}
public function __debugInfo() {
return [
'propSquared' => $this->prop ** 2,
];
}
}
var_dump(new C(42));
?>
Yukarıdaki örneğin çıktısı:
object(C)#1 (1) {
["propSquared"]=>
int(1764)
}
